ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΜΑΣ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΜΑΣ
Γυάλινοι τοίχοι δεν υπάρχουν....
Ποτέ άλλοτε η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν ήταν τόσο εξαρτημένη από τις εξελίξεις στο πεδίο της εργασίας και της παραγωγής αλλά ταυτόχρονα τόσο μακριά από τις ανάγκες του υποκειμένου της ζωντανής εργασίας. Οι νέες μεταρρυθμίσεις της Διαμαντοπούλου, που πυροδότησαν ένα κύμα καταλήψεων στα πανεπιστήμια το τελευταίο διάστημα, μαρτυρούν την αντανάκλαση του σκηνικού κατάρρευσης που βιώνουμε στους χώρους παραγωγής και παροχής υπηρεσιών (απολύσεις, ανεργία, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, συγχωνεύσεις σχολείων – νοσοκομείων) τώρα πια και μέσα στο πανεπιστήμιο. Τη στιγμή που απειλούνται οι όροι επιβίωσης των πλατιών εργατικών στρωμάτων αλλά και που προλεταριοποιούνται βίαια μαζικοί κοινωνικοί χώροι (βλ ελεύθερα επαγγέλματα), δεν θα μπορούσε το πανεπιστήμιο να διατηρήσει έστω και την υπόνοια παροχής μιας, από καιρό βέβαια, ήδη επίπλαστης κοινωνικής κινητικότητας. Μπορεί στην προηγούμενη φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης, η στρατηγική επιλογή της «δημόσιας» μαζικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης να συντηρούσε τα όνειρα μικροαστικών και εργατικών οικογενειών που ήθελαν να δουν τα παιδιά τους να γίνονται επιστήμονες και διανοούμενοι, στη σημερινή συνθήκη όμως κράτος και κεφάλαιο αλλάζουν τακτική. Το πανεπιστήμιο, ο τελευταίος μαζικός κι οργανωμένος κοινωνικός χώρος ακολουθεί την τύχη του κατακερματισμού και της απομαζικοποίησης των εργατικών χώρων (κυρίως στο ελληνικό μοντέλο της γιγάντωσης του τριτογενή τομέα και της αποσάθρωσης των άλλων δύο). Οι φοιτητές, που τους φορτώνεται ΄ένα τόσο εντατικό κι εξατομικευμένο πρόγραμμα σπουδών και τους αφαιρείται η δυνατότητα συλλογικοποίησης και ενασχόλησης με τις κοινές τους υποθέσεις, μένουν μόνοι κι υποταγμένοι, καταδικασμένοι σε ένα μοναχικό μονοπάτι επιβίωσης, ακροβατώντας μεταξύ ανεργίας και επισφάλειας.΄Ώστε τελικά, το προφίλ του μελλοντικού φοιτητή θυμίζει τραγικά πολύ κάτι που μας είναι πολύ γνώριμο. Το προφίλ του σύγχρονου εργάτη.
Κι όπως η εργοδοσία μετά των συμμάχων της στα εθνικά και υπερεθνικά όργανα διακυβέρνησης βρήκε την ευκαιρία που ονόμασε κρίση για φέρει μνημόνια και να κάνει την υποδούλωσή μας ακόμα πιο αβάσταχτη, έτσι δεν άργησε και να δηλώσει ξεκάθαρα πως το πανεπιστήμιο θα υπάρχει μόνο στο βαθμό και στην έκταση που εξυπηρετεί την κερδοφόρα ανάπτυξη του κεφαλαίου. Κι οι εργαζόμενοι γνωρίζουμε καλύτερα από τον καθένα τι σημαίνει ανάπτυξη, ανταγωνισμός, επιχειρηματικότητα, εμπορευματικοποίηση. Γιατί τόσους αιώνες μάθαμε με το σώμα μας τα προϊόντα που παράγουμε με τι δάκρυα είναι κοστολογημένα, τι τεράστια ποσοστά αίματος κρύβουν οι αποσβέσεις, τα ειδικά αποθεματικά, οι αναπόδεικτες δαπάνες, σε ποιες απύθμενες τσέπες κατρακυλάνε, πώς ιδιοποιούνται τα ανθρώπινα όνειρα, πόσο φτηνά ξεπουλιέται μια εργατοώρα γεμάτη οργή κι εξευτελισμό στα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα του ολοκληρωτικού καπιταλισμού...
Πόσο κοστίζει ένα πτυχίο; // Το πανεπιστήμιο – επιχείρηση
Πιστοί ακολουθητές της ευρωπαϊκής πολιτικής και των επιταγών της παγκοσμιοποίησης, οι εγχώριοι δυνάστες μας μετατρέπουν την παιδεία σε εμπόρευμα. Μετρούν την γνώση με πιστωτικές μονάδες κατά τα πρότυπα της εμπορικής συναλλαγής, δημιουργούν τριετείς κύκλους σπουδών και συγκρίσιμα πτυχία όπως επιβάλλει η διαδικασία της Μπολόνια, ώστε το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό να αξιολογείται και να γίνεται πιο αποτελεσματικά εκμεταλλεύσιμο από τις διεθνοποιημένες αγορές εργασίας. Ταυτόχρονα οι ίδιοι οι φοιτητές ιδώνονται σαν καταναλωτές των προϊόντων του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και τους πλασσάρονται φοιτητικά δάνεια, τους πλασσάρεται η υποθήκευση του ίδιου του εργασιακού τους μέλλοντος, για το οποίο όμως οι δανειοδότες φυσικά δεν εγγυώνται. Πρόκειται για ένα μοντέλο που, όπως έχει αποδειχθεί από την εφαρμογή του στις ΗΠΑ, μπορεί να υπερχρεώσει την κοινωνία σε ύψος που να ξεπερνά τα χρέη των καταναλωτικών δανείων. Κι από αυτή την υποθήκευση δεν θα γλιτώσει κανείς, γιατί από τη μια η ανεργία κι από την άλλη η απειλή της διαγραφής στα ν+2 χρόνια αποκλείουν πλέον την επιλογή για εργασία ταυτόχρονα με τις σπουδές. Στο δε κόστος σπουδών προστίθενται στο εξής και τα συγγράμματα, για να μη μπορούμε να βγούμε με τίποτα ψεύτες εμείς που μιλάμε για ταξικό πόλεμο σε κάθε πτυχή της ζωής.
Ανταγωνισμός: όρος των αγορών, ο κανιβαλισμός εξωραϊσμένος. Μπαίνουν, λοιπόν, τίτλοι τέλους στην κρατική χρηματοδότηση των ιδρυμάτων, επιβάλλεται η εύρεση πόρων από ιδιώτες και για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού διορίζονται managers στη διοίκηση των πανεπιστημίων. Τα πανεπιστήμια δηλαδή καλούνται να λειτουργήσουν σύμφωνα με όρους επιχειρηματικούς, ώστε να επιβιώνουν μόνο οι σχολές που προσελκύουν μέσω τις έρευνας και του προγράμματος σπουδών επενδύσεις, ενώ οι υπόλοιπες σχολές να ερημώνουν από καθηγητές και φοιτητές λόγω budget. Και στη διαδρομή αυτή κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ακόμη και την επιβολή διδάκτρου, όταν το κράτος αρνείται να χρηματοδοτήσει και ο ιδιώτης δεν ενδιαφέρεται να επενδύσει. Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση καταφέρνει να αφαιρέσει το κονδύλι της «δημόσιας» παιδείας από τον κρατικό προϋπολογισμό και να το μεταφέρει στους λογαριασμούς της κάθε οικογένειας, χωρίς μάλιστα να χάνει χρόνο με διαδικασίες συνταγματικής αναθεώρησης του αρ. 16. Οι δε νέοι όροι λειτουργίας του πανεπιστημίου αποκρυσταλλώνονται με διαύγεια και στις σχέσεις εργασίας των καθηγητών, οι οποίοι πλέον χωρίζονται και επίσημα σε κατηγορίες, με την μερική απασχόληση να διεκδικεί την κυριαρχία και στο κομμάτι της αγοράς που λέγεται εκπαίδευση.
Εννοείται, τέλος, ότι η διατήρηση του ασύλου στο πανεπιστήμιο – επιχείρηση θα ήταν άστοχη, αφού ιδιωτικό κεφάλαιο και προστασία και των επιθετικών ακόμα μέσων πάλης του κινήματος (πχ. κατάληψη) δεν συμβαδίζουν. Κι ας μη γελιόμαστε, μόνο ως καταφύγιο απέναντι στους μηχανισμούς καταστολής έχει νόημα το πανεπιστημιακό άσυλο, εφόσον η αστική δημοκρατία ανέχεται την ελευθερία έκφρασης ακόμη και των πιο ακραίων ιδεών, αρκεί να μην επιχειρήσουν τίποτα ανήσυχοι φοιτητές και εργάτες να κάνουν τα λόγια τους πράξη και την σύγκρουση πραγματικότητα στην καρδιά της μητρόπολης. Η κλιμακούμενη στρατιωτικοποίηση του σήμερα επιβάλει την καθυποταγή των αντιστάσεων εξαφανίζοντας ζώνες που μέχρι πρότινος ήταν απελευθερωμένες από την καταστολή και καταδικάζει τις κινηματικές διαδικασίες σε ένα ακόμη πιο εχθρικό περιβάλλον.
Η διελκυστίνδα του χρόνου
Ούτε όμως και το πανεπιστήμιο που είχαμε μέχρι σήμερα ήταν αυτό των αναγκών μας. Γιατί και πριν τον νέο νόμο – πλαίσιο μεγάλες επιχειρήσεις χρηματοδοτούσαν με άλλοτε διαφανείς κι άλλοτε αδιαφανείς διαδικασίες ερευνητικά και ήλεγχαν τα πορίσματά τους. Και πριν το νέο νόμο το πανεπιστήμιο εκμεταλλευόταν την εργασία των μεταπτυχιακών φοιτητών, των συμβασιούχων ορισμένου χρόνου καθηγητών, των καθηγητών σε θέσεις 407 και φυσικά τους εργολαβικούς εργαζομένους στην καθαριότητα και τη φύλαξη. Και πριν τον νέο νόμο εμείς ήμασταν που επωμιζόμασταν το κόστος των συγγραμάτων που δεν κάλυπτε το πανεπιστήμιο, της στέγασης, της σίτισης, της μεταφοράς. Και πριν το νέο νόμο το πτυχίο δεν είχε αξία, αφού λόγω της κρίσης υπερσυσσώρευσης το μόνο που σου εξασφάλιζε ήταν μια θέση ανεργίας. Αλλά ακόμη και όσοι τελικά έβγαιναν νικητές στην αρένα της αγοράς εργασίας, γρήγορα διαπίστωναν ότι η εργασία τους αυτή καθεαυτή δεν ήταν στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών, δεν καθοριζόταν από τους ίδιους, δεν βελτίωνε τη ζωή του συνόλου, ήταν σε τελική ανάλυση μια ετερόνομη διαδικασία αλλοτρίωσης, αποξένωσης και συσσώρευσης κερδών που έφερε την καπιταλιστική κρίση και την ολοκληρωτική επίθεση του κεφαλαίου εναντίον μας.
Επιπλέον, και για να μη στρουθοκαμηλίζουμε, μέσα σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ είχε ανατραφεί και θεριέψει μια ολόκληρη παρασιτική κάστα μεγαλοκαθηγητάδων και ακολούθων, κομματικών νεολαιών και λοιπών καλοθελητών που καρπώνονταν ερευνητικά προγράμματα, αντάλλασσαν μεταξύ τους έδρες και αξιώματα, απομυζούσαν κονδύλια και εξαντλούσαν τον γελοίο αυταρχισμό τους στις πλάτες φοιτητών και άλλων διδασκόντων όχι μόνο διαχέοντας μια γνώση αντιδραστική που παθητικοποιεί τον δέκτη της, αλλά και μετατρέποντας τον χώρο της εκπαίδευσης σε μια σιχαμερή μικρογραφία της καπιταλιστικής ζούγκλας, όπου βασιλεύει ο νόμος του ισχυρού, της μηχανορραφίας και της εκμετάλλευσης. Φαινόμενα σήψης και διαφθοράς είναι για εμάς σύμφυτα μιας οικονομικής-πολιτικής και κοινωνικής διάρθρωσης που θεμελιώνεται κατεξοχήν στην εκμετάλλευση, το κέρδος, τον ανταγωνισμό και την συσσώρευση και μόνο ξεριζώνοντας αυτό το σύστημα, δηλ. κάνοντας τον καπιταλισμό παρελθόν της ανθρωπότητας, μπορούμε να τα εξαλείψουμε.
Άρα αυτό που χρειάζεται η τάξη μας, η τάξη αυτών που πετιούνται έξω από την παραγωγή κι έξω από τη μόρφωση, δεν είναι απλά η κατάργηση μερικών νόμων αλλά η αναδιάρθρωση της παραγωγής, η αυτοδιαχείριση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, το μοίρασμα του χρόνου εργασίας και του πλούτου που εμείς παράγουμε με ισότητα και σύμφωνα με τις ανάγκες του καθένα. Τότε μόνο η παιδεία δεν θα υπηρετεί τα συμφέροντα των λίγων, δεν θα ασφυκτιά στα στενά όρια του επιστημονισμού αλλά θα παράγει και θα μεταδίδει γνώση αναγκαία για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής όλων των ανθρώπων, για να φτιάξουμε νέους τόπους και νέες εποχές στο μπόι των ονείρων μας.
Και με αυτήν την έννοια δεν είμαστε εμείς οι «αντιδραστικοί», δεν ταμπουρωνόμαστε εμείς πίσω από τα «κεκτημένα», γιατί ξέρουμε ότι σήμερα ανέφικτη λύση και ουτοπία είναι μόνο η επιστροφή στο παρελθόν. Όσο όμως η αστική τάξη και το πολιτικό της σύστημα μας σέρνει αλυσοδεμένους προς το δικό της μέλλον, αυτό των καπιταλιστικών αντιφάσεων και κρίσεων, άλλο τόσο εμείς έχουμε χρέος να τραβήξουμε ανάστροφα για να φέρουμε το δικό μας μέλλον, αυτό της ισότητας και της ελευθερίας, στο σήμερα.
Ούτε κρατικό - ούτε ιδιωτικό // Εμπρός, λοιπόν, για την έφοδο στον ουρανό
Το κομβικό σημείο αντιπαράθεσης, ‘κρατική’ VS ‘ιδιωτική’ παιδεία, είναι αυτό που προβάλλεται κατά κόρον από κινηματικά χείλη και αναπαράγεται από τα ΜΜΕ, τοποθετώντας απλοϊκά όσους αγωνίζονται με την πλευρά του ‘κρατικού’ πανεπιστημίου και όσους καταστέλουν, δυσανασχετούν και συκοφαντούν τις κινητοποιήσεις στην πλευρά των (φανερών ή λιγότερο φανερών) υπέρμαχων της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Η κατάκτηση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας ήταν χωρίς αμφιβολία προϊόν πολύχρονων αγώνων και σημαντικό βήμα προς την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου για πλατιά λαϊκά στρώματα. Ωστόσο, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, πρέπει να αποφύγουμε από τη μια την ισοπέδωση και από την άλλη τον ρομαντικό-ιδεαλιστικό εξωραϊσμό.
Με άλλα λόγια, το δίπολο Κράτος-Κεφάλαιο πρέπει επιτέλους να αποκαλυφθεί στα μάτια μας όπως ακριβώς είναι: δηλαδή ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ή για να είμαστε πιο ακριβολόγοι, το Κράτος και όσα αυτό εμπεριέχει ως δομικά στοιχεία για την άσκηση της εξουσίας του, είναι ακριβώς η αποτύπωση των ταξικών συσχετισμών σε κάθε ιστορική στιγμή. Για όλους εμάς που αντιλαμβανόμαστε την ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών ως την ιστορία ενός ακατάπαυστου ταξικού πολέμου, αυτή η αλήθεια επαληθεύεται σε κάθε στροφή του δρόμου μας, και πολύ περισσότερο σήμερα, που βλέποντας να εκτυλίσσεται μια σαρωτική επέλαση ενάντια στα συμφέροντα της τάξης μας, αυτό που ονομάζουμε Κράτος έχει αναλάβει ξεκάθαρα ρόλο πρωταγωνιστικό στην επιβολή και θεσμοθέτηση κάθε πτυχής της ήττας μας. Αφήνοντας πίσω του τις ρυθμιστικές λειτουργίες ισορροπίας μεταξύ κεφαλαίου και κοινωνίας, ο κρατικός παρεμβατισμός θα προκρίνει από’δώ και πέρα –σε μία τραγική ειρωνία- μόνο την απονέκρωσή του ως τέτοιου. Στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται, ή θα κυνηγήσουμε τη χίμαιρα μιας ανεπιστρεπτί περασμένης εποχής ταξικών ισορροπιών ή θα αποτινάξουμε το όραμα του κράτους-προστάτη και θα επιβάλουμε τις δικές μας ανάγκες στο ανηφορικό μονοπάτι για την αταξική κοινωνία.
Γι’ αυτό λοιπόν, πριν να είναι αργά, πρέπει τώρα να βιαστούμε, να προφτάσουμε, να βάλουμε μαζί, φοιτητές κι εργαζόμενοι, τα αγνά υλικά του μέλλοντος. Το φοιτητικό κίνημα να απαγκιστρωθεί από έναν αδιέξοδο συντεχνιακό συνδικαλισμό του ασύλου και των επαγγελματικών δικαιωμάτων που δεν βλέπει το ανέφικτο των αιτημάτων του στο σημερινό καθεστώς και κλείνει το μάτι στο ‘ένδοξο’ παρελθόν μιας ‘καλύτερης’ –βλέπε σοσιαλδημοκρατικής- διαχείρισης. Να συμπορευθεί με τον ακηδεμόνευτο εργατικό συνδικαλισμό, με το κομμάτι εκείνο δηλαδή των αγωνιζόμενων εργαζομένων και των ταξικών τους σωματείων που προτάσσει την ολική ανατροπή του καπιταλιστικού υπάρχοντος. Να δημιουργήσουμε σήμερα κιόλας κοινές συνελεύσεις εργαζομένων και ανέργων, ελλήνων και μεταναστών, κάθε κλάδου με τους φοιτητές και σπουδαστές των αντίστοιχων τμημάτων. Να προτάξουμε την υπόθεση της αυτοδιαχείρισης των σχολών από φοιτητές, καθηγητές και εργαζόμενους, να αμφισβητήσουμε το σύνολο της δομής και του περιεχομένου της γνώσης και να ανοίξουμε διόδους ουσιαστικού και ακηδεμόνευτου συντονισμού των αγώνων για να περάσει επιτέλους ο φόβος στο αντίπαλο στρατόπεδο.
Το πρόταγμα της αυτοδιαχείρισης και της κοινωνικής-εργατικής αυτοδιεύθυνσης δεν μπορεί να είναι κούφια ρητορική ούτε να περιορίζεται σε διακηρύξεις. Είναι ο μόνος τρόπος να αποφασίζουμε εμείς για τις ζωές μας, για την εργασία και τον ελεύθερό μας χρόνο, για τους όρους υλικής διαβίωσης της κοινωνίας χωρίς διαμεσολαβητές και ειδικούς και αυτό πρέπει να το αποδείξουμε στην πράξη. Είναι το ανώτερο στάδιο της κοινωνικής εξέλιξης, η υψηλότερη βαθμίδα ευτυχίας, ισότητας, ελευθερίας και αυτοκαθορισμού. Σημαίνει ότι εργάτες, άνεργοι και φοιτητές θα πάρουν επιτέλους στην κατοχή τους όλα όσα έχουν συσσωρευτεί, όλα όσα παράγουν και όλα όσα χρειάζονται. Και η αρχή δεν μπορεί παρά να γίνει από εμάς τους ίδιους, που χτίζοντας τις δομές του νέου κόσμου μέσα από ταξικά σωματεία βάσης, τοπικά εργατικά συμβούλια και κοινές συνελεύσεις φοιτητών και εργαζομένων, θα γκρεμίσουμε τα συντρίμμια του παλιού. Με μαζικούς, συνεχείς, σταθερούς αντιθεσμούς που θα υλοποιούν τις αποφάσεις τους και θα συντονίζουν την επίθεση του φοιτητικού και του εργατικού μετώπου, με όπλο τη γενική απεργία διαρκείας και τις καταλήψεις σε πανεπιστήμια, παραγωγικές μονάδες και υπηρεσίες, να καρφώσουμε τις σημαίες μας πάνω στο πτώμα του φόβου, για να πιστέψουμε ξανά στη ζωή.
Κίνηση Εργατικής Χειραφέτησης & Αυτοοργάνωσης
federacion-salonica.blogspot.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου